Julian Apostata

Pochwała Juliana

Ammianus Marcellinus

Kiedy zrządzeniem losu te wydarzenia toczyły się w świecie rzymskim, cesarz, już po raz ósmy będąc konsulem, powołał w Wiennie cezara do grona mężów konsularnych. Ten bowiem pchany wewnętrzną potrzebą marzył o zgiełku bitewnym i wyrzynaniu barbarzyńców. Przygotował już także połączenie w całość kawałków rozbitej prowincji, jeśli tylko mu pozwoli szczęśliwy powiew fortuny.

O stoikach i Julianie

Monteskiusz

Rozmaite sekty filozoficzne u dawnych ludów mogły być uważane za rodzaj religii. Nigdzie zasady nie były godniejsze człowieka i zdolniejsze wychowywać zacnych ludzi niż u stoików; i gdybym mógł na chwilę zapomnieć, że jestem chrześcijaninem, zniszczenie sekty Zenona byłbym gotów pomieścić w liczbie nieszczęść rodzaju ludzkiego.

Przesadzała ona jedynie w rzeczach, w których jest wielkość: we wzgardzie rozkoszy i bólu.

Ona jedna umiała czynić obywateli; ona jedna czyniła wielkich ludzi; ona jedna czyniła wszystkich cesarzy.

Do cesarza Teodozjusza w obronie świątyń

Libanios

(1) Ponieważ na wielu poprzednich obradach moje wystąpienia były słuszne, jak ty, władco, sam przyznałeś, i miałem przewagę nad tymi, których i chęci, i słowa szły w przeciwnym kierunku, bo rady moje były lepsze, więc i teraz przyszedłem, by to samo uczynić, ożywiony tą samą nadzieją. Obyś ty teraz zwłaszcza dał chętny posłuch mym słowom! A jeśli nie posłuchasz, nie sądź przecie, że ten, który zabrał głos, występuje wbrew twoim interesom.

Bibliografia książek o Julianie

Zaratustra

Na początek zdecydowanie polecam książkę Aleksandra Krawczuka Julian Apostata, choć najlepiej ją czytać jako podsumowanie trylogii o rodzinie Konstantyna zebranej w ramach tomu Rzym, Kościół, cesarze (w wydaniach rozłącznych wchodzą w jej skład jeszcze Konstantyn Wielki i Ród Konstantyna. Książkę tę czyta się jednym tchem, przystępna jak powieść, jednocześnie zawierająca liczne przytoczenia (często w formie uprzystępniających parafraz) tekstów źródłowych.

Przeciw galilejczykom

Julian

[Poniżej fragmenty, do jakich udało nam się dotrzeć z dzieła cesarza Juliana Przeciw Galilejczykom. Jak zwykle w przypadku tego typu niebezpiecznej literatury chrześcijanie dołożyli starań, aby dzieło nie dotrwało w całości. Z drugiej strony, dzięki ich zawziętości, fragmenty dotrwały do naszych czasów w ich własnych dziełach wrogów - w tym wypadku Cyryla Aleksandryjskiego, który usiłował polemizować z cesarzem.
Tekst angielski: Julian the Apostate

O Julianie

Aleksander Krawczuk

Moim ulubionym cesarzem jest Marek Aureliusz. Jednak najbliższy jest mi Julian Apostata. Jest to wspaniała postać w historii Rzymu i jedna z najwspanialszych postaci w dziejach Europy. Imponuje mi on nie tylko ze względu na swój stosunek do religii, ale przede wszystkim ze względu na wspaniałe cechy charakteru. Proszę sobie wyobrazić młodego chłopaka, który kocha książki, spokojne życie uniwersyteckie i starą kulturę. Tak jak Krawczuk właśnie. I w pewnym momencie staje on przed zupełnie dla niego niepojętym zadaniem. Musi jechać z Aten do Galii i walczyć z Germanami.

Strony